Recepta online - jak to działa?
Recepta online to rozwiązanie, które już na dobre zastąpiło tradycyjną, papierową receptę. Dzięki elektronicznym receptom pacjent może szybko uzyskać pomoc od lekarza, rozwiązanie to niesie szereg korzyści także z punktu widzenia lekarza oraz farmaceuty, ponieważ dzięki niemu [1]:
farmaceuta może szybko odczytać e-receptę i wydać prawidłowo leki;
lekarz ma szybki podgląd dotychczasowej historii leczenia pacjenta, widzi także, które z przepisanych leków rzeczywiście zostały wykupione zgodnie z zaleceniami.
Jak działa recepta online w praktyce? Otóż pacjent otrzymuje dokument w wersji cyfrowej, w postaci:
wiadomości SMS z 4-cyfrowym kodem e-recepty;
wiadomości e-mail z załącznikiem PDF.
Możliwe jest także podejrzenie e-recepty z poziomu aplikacji na telefon mojeIKP lub mObywatel oraz Internetowego Konta Pacjenta. E-recepty są dostępne w zakładce E-zdrowie/e-recepty do realizacji.
W celu realizacji recepty online wystarczy udać się do apteki i podać farmaceucie 4-cyfrowy kod oraz numer PESEL. Pacjent może również pokazać ekran telefonu i dać do zeskanowania kod QR. Następnie po zweryfikowaniu danych w systemie farmaceuta może wydać leki. Dużym ułatwieniem jest to, że leki można wykupić w dowolnej aptece, można także zrealizować e-receptę częściowo w kilku aptekach.
Czy można uzyskać receptę na leki bez osobistej wizyty u lekarza?
Receptę online można uzyskać wyłącznie po przebytej konsultacji lekarskiej. Konsultacja ta może jednak przebiec na różne sposoby. Pacjent może zarówno udać się do lekarza osobiście, jak i zapisać się na teleporadę lub wizytę online, bez wychodzenia z domu. Dzięki rozwojowi telemedycyny lepszy dostęp do lekarza mają w szczególności pacjenci:
którzy regularnie muszą konsultować się z lekarzem (np. w celu monitorowania chorób przewlekłych);
mający małe dzieci, w przypadku których zorganizowanie opieki dla dziecka jest problematyczne;
mający osłabiony układ odpornościowy, przez co każda wizyta w placówce medycznej może się wiązać z ryzykiem zakażenia;
mieszkający w trudno dostępnych miejscach, np. obszarach wiejskich lub położonych na dużych wysokościach;
z ograniczoną mobilnością, np. osoby niepełnosprawne, starsze lub z przewlekłymi chorobami;
z mniej poważnymi dolegliwościami, w przypadku których konsultacja online wystarczy do postawienia diagnozy.
Warto wiedzieć: Po wystawieniu recepty online przez lekarza leki można wykupić w imieniu bliskiej osoby. W tym celu należy podać w aptece numer PESEL osoby, której dotyczy e-recepta oraz 4-cyfrowy kod recepty.
Czy lekarz może odmówić wystawienia recepty online?
Recepta online jest wystawiana zawsze po przeprowadzeniu wywiadu medycznego oraz sprawdzeniu dotychczasowej historii leczenia. W niektórych przypadkach lekarz może odmówić wystawienia e-recepty. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy:
lekarz uzna, że bez osobistej wizyty nie można odpowiednio ocenić stanu zdrowia pacjenta, np. ze względu na konieczność wykonania dokładniejszych badań lub osobistego badania fizykalnego;
schorzenie wymaga regularnych wizyt kontrolnych i stałego monitorowania stanu zdrowia pacjenta;
wywiad medyczny z pacjentem wykazał, że wystąpiły przeciwwskazania do stosowania danego leku (np. ze względu na uczulenie na niektóre składniki);
zaszło podejrzenie, że pacjent może używać przepisanych leków niezgodnie z przeznaczeniem.
Jakich leków lekarz nie przepisze online?
Lekarz może odmówić wystawienia recepty online także wtedy, gdy dotyczy ona leków, które ze względów prawnych lub zdrowotnych nie mogą być przepisywane na odległość. Przykładowo: leki narkotyczne i psychotropowe nie mogą być przepisywane bez zbadania pacjenta (stacjonarnie lub w formie teleporady, wyjątek stanowi sytuacja, gdy od ostatniego badania upłynęło mniej niż 3 miesięcy) [2, 3]. Lekarz wystawiający receptę ma również obowiązek zweryfikować, ile recept na leki narkotyczne i psychotropowe wypisano dla danego pacjenta, które z nich zostały już wykupione oraz w jakich dawkach jest przyjmowany dany lek [2, 3].
Lekarz może odmówić także wystawienia recepty online na antybiotyki. Antybiotykoterapia powinna być zlecana tylko wtedy, gdy jest to konieczne, we właściwej dawce oraz z zachowaniem odpowiedniego czasu terapii w zależności od przyczyny i aktualnych zaleceń [3, 4]. Jeśli nie ma ku temu wyraźnych wskazań i brak dowodów na infekcję bakteryjną, lekarz powinien odmówić przepisania antybiotyku.
Co robić, gdy lekarz odmówił wystawienia recepty online?
Gdy lekarz nie chce wypisać recepty online, pacjent może skorzystać z kilku rozwiązań:
dostarczenie wyników badań laboratoryjnych albo dodatkowej dokumentacji medycznej;
umówienie się na konsultację stacjonarną w gabinecie, celem wykonania dokładniejszych badań;
umówienie się na konsultację zdalną z innym specjalistą lub lekarzem rodzinnym i zasięgnięcie drugiej opinii;
zapoznanie się z alternatywnymi metodami leczenia.
Każdy przypadek może być inny, dlatego ważne jest, aby dopytać o powód odmowy i zapytać, jakie są możliwe rozwiązania w danej sytuacji.
Źródła:
1. Pacjent. (n.d.). E-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 16.09.2024 r.]
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 lipca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje. Dziennik Ustaw 2023 r. poz. 1368.
3. Pacjent. (2024). Recepty na leki psychotropowe. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/recepty-na-leki-psychotropowe [Dostęp: 16.09.2024 r.]
4. Po Prostu Nauka. (2019). Antybiotyki. Używaj właściwie. [online] Available at: https://poprostunauka.cm-uj.krakow.pl/antybiotyki [Dostęp: 16.09.2024 r.]
5. Medycyna Praktyczna (2024). Antybiotyki mają zawsze działania niepożądane. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/wywiady/311029 [Dostęp: 16.09.2024 r.]
